Referenzwerte der wichtigsten Laborparameter
In diesem Kapitel werden die Referenzwerte der wichtigsten Laborparameter – in Serum und Urin – sowie die Umrechenfaktoren von konventionellen zu SI-Einheiten tabellarisch aufgeführt.
Klinisch-chemische Kenngrößen im Serum | Referenzwerte | Bemerkungen |
---|---|---|
Alaninaminotransferase (GPT, ALAT)* | m: 10–50 U/l w: 10–35 U/l | |
Albumin (chem. Bestimmung) | 3,5–5,0 g/dl | |
Alkalische Phosphatase (AP)*
| m: 40–129 U/l w: 35–104 U/l | |
Ammoniak
| 20–80 μg/dl | EDTA-Plasma, Eiskühlung |
α-Amylase (pankreasspezifisch)* | 13–53 U/l | |
Angiotensin-Converting-Enzyme (ACE)
| 18–55 U/ml | |
Aspartataminotransferase (GOT, ASAT)*
| m: 10–50 U/l w: 10–35 U/l | |
Bilirubin (gesamt) | <1,2 mg/dl | |
Bilirubin, direkt | <0,3 mg/dl | |
Blutglukose (venös) | 70–110 mg/dl | Probengefäß mit Glykolysehemmer! |
C-reaktives Protein (CRP)
| <0,5 mg/dl | Neugeborene: <1,0 mg/dl |
95–115 mmol/l | ||
140–240 mg/dl | ||
Cholinesterase (ChE)*
| m: 5320–12.920 U/l w: 4260–11.250 U/l | |
Creatinkinase (CK)* | m: <174 U/l w: <140 U/l | |
Creatinkinase-Isoenzym MB (CK-MB)*
| <24 U/l | CK-MB-Anteil an CK-Gesamtaktivität >6 % und <20 % spricht für Herzmuskelschädigung |
Cystatin C (γ-trace-Protein)
| m: 0,57–0,96 mg/l w: 0,50–0,96 mg/l | |
Dibucain-Zahl (nur bei ätiologisch ungeklärt niedriger ChE) | >74 unauffällig (UU) 35–74 heterozygot (UA) <35 homozygot untypisch (AA) | |
m: 59–158 μg/dl w: 37–145 μg/dl | ||
Eiweiß
, gesamt (TP) | 6,0–8,0 g/dl | |
Elektrophorese (Serum) | Albumin: 58–72 % α1-Globuline: 1,5–4,0 % α2-Globuline: 5–9 % β-Globuline: 7–12 % γ-Globuline: 10–18 % | |
γ-Glutamyltransferase (γ-GT)*
| m: <66 U/l w: <39 U/l | |
Glutamatdehydrogenase (GLDH)*
| m: <6,4 U/l w: <4,8 U/l | |
Hämoglobin
, freies | <5 mg/dl | Heparinblut |
m: 3,0–7,0 mg/dl w: 2,5–5,5 mg/dl | ||
Harnstoff-N (BUN) | 7–18 mg/dl | |
3,5–5,0 mmol/l | ||
Kalzium
| 2,20–2,65 mmol/l | |
Kalzium, freies im Plasma | 1,15–1,35 mmol/l | Heparinblut |
m: 0,7–1,3 mg/dl w: 0,5–1,1 mg/dl | ||
70–152 μg/dl | ||
<2,4 mmol/l | Probengefäß mit Glykolysehemmer! | |
Laktatdehydrogenase (LDH)*
| <240 U/l | |
Lipase
| 13–60 U/l | |
Lipoproteinstatus [Lipoproteine quantitativ, inkl. Lp(a); Typisierung] |
LDL-Cholesterin: 90–190 mg/dl
VLDL-Cholesterin: 5–40 mg/dl
HDL-Cholesterin: >35 mg/dl
Chylomikronen: nicht nachweisbar
Lp(a): <30 mg/dl | Nüchternblutentnahme erforderlich |
0,65–1,1 mmol/l | ||
135–145 mmol/l | ||
NT-proBNP (BNP, N-term. Propeptid) | m: <50 Jahre <100 pg/ml; >50 Jahre <230 pg/ml w: <50 Jahre <150 pg/ml; >50 Jahre <330 pg/ml | |
275–300 mosmol/kg | ||
Phosphat
, anorganisches | 2,5–4,5 mg/dl | |
70–200 mg/dl | ||
Troponin T, kardial (cTnT) | <0,014 ng/ml | |
Troponin I, kardial (cTnI) | Cut-off herstellerabhängig zwischen <0,03 und <0,05 ng/ml | |
75–140 μg/dl |
Klinisch-chemische Kenngrößen im Urin | Referenzwerte | Bemerkungen |
---|---|---|
Albumin (SU oder 2MU) | <20 mg/g Kreatinin | Sensitiver Nachweis einer Mikroalbuminurie |
α-Amylase (pankreasspezifisch)* (SU) | <350 U/l | |
α1-Mikroglobulin (24U oder 2MU) | <14 mg/g Kreatinin | |
Chlorid (SU) | 110–225 mmol/24 h | |
Cortisol
, freies (24U) | 50–150 μg/24 h | |
δ-Aminolaevulinsäure (SU oder 24U) | <5,3 mg/24 h | Probenmaterial muss unter Lichtschutz transportiert werden |
Dopamin (24U) | 190–450 μg/24 h | Säurezusatz im Sammelgefäß erforderlich |
Eisen (SU) | <22 μg/24 h | |
Eiweiß, gesamt (24U oder 2MU) | <0,15 g/24 h | Entsprechend <150 mg/g Kreatinin |
Glukose (24U) | <0,15 g/24 h | |
Harnsäure (24U) | 0,8 g/24 h | |
Harnstoff-N (BUN) (24U) | 10–17,5 g/24 h | |
Homovanillinsäure (HVA) (24U) | 3–8 mg/24 h | Säurezusatz im Sammelgefäß erforderlich |
5-Hydroxyindolessigsäure (5-HIES) (24U) | 1,0–10 mg/24 h | Säurezusatz im Sammelgefäß erforderlich |
Kalium (24U) | 30–100 mmol/24 h | |
Kalzium (24U) | 7,5 mmol/24 h | |
Katecholamine (24U) | Adrenalin: <20 μg/24 h Noradrenalin: <100 μg/24 h | Säurezusatz im Sammelgefäß erforderlich |
Kreatinin (24U) | 0,6–2,1 g/24 h | |
Kreatinin-Clearance (24U oder 12U) | 70–160 ml/min | Das Ergebnis ist bezogen auf eine Person mit 70 kg Gewicht und 1,73 m2 Körperoberfläche. Bei starken Abweichungen von diesen Vorgaben ist das Ergebnis mit geeigneten Nomogrammen zu korrigieren |
Kupfer (24U) | <50 μg/24 h | |
Magnesium (24U) | 2,5–8,5 mmol/24 h | |
Metanephrine (24U) | <1,3 mg/24 h | Säurezusatz im Sammelgefäß erforderlich |
Natrium (24U) | 100–220 mmol/24 h | |
Osmolalität (SU) | <1200 mosmol/kg | |
Oxalsäure (24U) | 100–500 μmol/24 h | Säurezusatz im Sammelgefäß erforderlich |
Phosphat
, anorganisches (24U) | 0,8–2,0 g/24 h | |
Porphobilinogen (PBG, quanitativ) (SU oder 24U) | <2,0 mg/24 h | Probenmaterial muss unter Lichtschutz transportiert werden |
Porphyrine, gesamt (SU) | Uroporphyrin: <25 μg/24 h Coproporphyrin: <100 μg/24 h | Probenmaterial muss unter Lichtschutz transportiert werden |
Sediment (SU) | Erythrozyten: 0–1/Gesichtsfeld Leukozyten: 1–3/Gesichtsfeld | |
Serotonin (24U) | 30–100 nmol/mmol Kreatinin | Säurezusatz im Sammelgefäß erforderlich |
STIX (Urinstatus
, chemisch) (SU) | pH: 5–6 Leukozyten, Nitrit, Eiweiß, Glukose, Ketonkörper, Bilirubin, Blut: nicht nachweisbar Urobilinogen: <1 mg/dl | |
Vanillinmandelsäure (VMA) (24U) | <8 mg/24 h | Säurezusatz im Sammelgefäß erforderlich |
Zink (24U) | 250–700 μg/24 h |
Gerinnungskenngrößen
| Referenzwerte |
---|---|
Aktivierte partielle Thromboplastinzeit (aPTT) | 26–37 s |
α2-Antiplasmin, funktionell | 80–120 % |
Antithrombin, funktionell (AT III) | 75–125 % |
APC-Ratio (Sensitivität gegenüber aktiviertem Protein C) | 2,2–3,5 |
<8 min | |
C1-Inaktivator, funktionell | 80–125 % |
D-Dimer (Fibrin-Spaltprodukte) | <192 ng/ml |
Faktor II, funktionell | 70–120 % |
Faktor V, funktionell | 70–120 % |
Faktor VII, funktionell | 70–120 % |
Faktor VIII:C, funktionell | 70–200 % |
v.-Willebrand-Faktor, funktionell (Ristocetin-Kofaktor) | Blutgruppe 0: 50–150 % Blutgruppen A, B, AB: 60–120 % |
Faktor IX, funktionell | 70–120 % |
Faktor X, funktionell | 70–120 % |
Faktor XI, funktionell | 70–120 % |
Faktor XII, funktionell | 70–120 % |
Faktor XIII, funktionell | 70–130 % |
Fibrinogen, funktionell | 200–450 mg/dl |
Fibrinogen-Spaltprodukte (FSP) | <5 μg/ml |
Lupus-Antikoagulanzien, funktionell | Nicht nachweisbar |
Plasminogen, funktionell | 75–150 % |
Plasminogen-Aktivator-Inhibitor, funktionell (PAI) | 0,3–3,5 U/ml |
Protein C, funktionell | 70–140 % |
Protein S, funktionell | m: 65–145 % w: 50–120 % |
Reptilasezeit (Batroxobinzeit) | 16–22 s |
14–21 s | |
Thromboplastinzeit (Quick-Test) | 70–120 % |
Hämatologische Kenngrößen | Referenzwerte |
---|---|
Eosinophile, absolut | 80–360/mm3
|
Erythrozyten
| m: 4,5–6,0 T/l w: 4,1–5,4 T/l |
Hämatokrit (Hk) | m: 40–48 % w: 37–43 % |
Hämoglobin (Hb) | m: 14–18 g/dl w: 12–16 g/dl |
Kleines Blutbild (Erythrozytenindices) | MCV: 82–92 fl MCH: 27–32 pg MCHC: 32–36 g/dl |
Leukozyten
| 4,0–9,0 G/l |
0,2–2,8 % der Hämoglobinkonzentration | |
Morphologische Differenzierung (großes Blutbild; Differenzialblutbild) | Stabkernige: 0–5 % Segmentkernige: 40–70 % Lymphozyten: 25–40 % Monozyten: 4–10 % Eosinophile: 2–4 % Basophile: 0–1 % |
5–25 ‰ | |
Unreife Thrombozyten
| 150–450 G/l 1,1–6,1 % der Gesamt-Thrombozytenzahl |
Endokrinologische und immunologische Kenngrößen im Serum | Referenzwerte/Richtwerte | Bemerkungen |
---|---|---|
17α-OH-Progesteron
| w: Follikelphase: 0,2–1,0 ng/ml Lutealphase: 1,0–4,0 ng/ml | |
α1-Antitrypsin | 90–200 mg/dl | |
α1-Fetoprotein (AFP) | <6 IU/ml | Referenzwerte für TRACE Brahms |
ACTH
| 10–50 pg/ml | EDTA-Plasma, Eiskühlung |
ACTH-Kurztest (Bestimmung von Cortisol) | Anstieg der Cortisolkonzentration auf mehr als das Doppelte des Ausgangswerts | |
Liegend: 30–160 pg/ml Stehend: 40–310 pg/ml | ||
m: 1,2–4,8 ng/ml w: Prämenopause: 1,0–4,4 ng/ml | ||
β2-Mikroglobulin
| 0,8–1,8 mg/l | |
90–180 mg/dl | ||
10–40 mg/dl | ||
CA 125
| <35 U/ml | Referenzwerte für ECLIA Roche |
CA 15-3
| <25 U/ml | Referenzwerte für ECLIA Roche |
CA 19-9
| <32 U/ml | Referenzwerte für ECLIA Roche |
CA 72-4
| <6 U/ml | Referenzwerte für ECLIA Roche |
Calcitonin (hCT)
| <10 pg/ml | |
<2,6 % | ||
<3,0 ng/ml (Nichtraucher) <5,0 ng/ml (Raucher) | Referenzwerte für ECLIA Roche | |
Chromogranin A (CgA)
| <100 ng/ml | |
20–60 mg/dl | ||
Cortisol, basal
| 10–25 μg/dl | |
0,8–4,0 ng/ml | ||
C-reaktives Protein, sensitiv
| <0,055 mg/dl | |
Cyfra 21-1
| <3,3 ng/ml | Referenzwerte für ECLIA Roche |
Dehydroepiandrosteronsulfat (DHEA-S)
| m: 15–34 Jahre: 1,33–5,53 ng/ml 35–54 Jahre: 0,44–4,24 ng/ml ab 55 Jahre: 0,16–1,40 ng/ml w: 15–34 Jahre: 0,67–4,12 ng/ml 35–54 Jahre: 0,36–3,38 ng/ml ab 55 Jahre: 0,10–1,54 ng/ml | |
w: Prämenopause: 0,8–3,4 mg/ml | ||
Dexamethason-Hemmtest (Bestimmung von Cortisol) | Abfall der Cortisol-Konz. auf weniger als die Hälfte des Ausgangswerts | |
Dopamin (im Plasma)
| 30–85 pg/ml | EDTA-Plasma, Eiskühlung |
Erythropoitin (EPO)
| >30 mIU/ml | |
m: 20–250 ng/ml w: Prämenopause: 10–120 ng/ml | ||
20–40 mg/dl | ||
Folat (Folsäure)
| 3–17 ng/ml | |
Follitropin (Follikel-stimulierendes Hormon, FSH) | m: 1–10 IU/l w: prä-/postovulatorisch: 1,5–8,5 IU/l Ovulationspeak: 8–20 IU/l Postmenopause: 30–100 IU/l | |
<100 pg/ml | ||
50–115 mg/dl | ||
30–200 mg/dl | ||
HbA1c (Glykosyliertes Hämoglobin A) | 4,8–6,0 % | EDTA-Vollblut |
HCG (humanes Choriongonadotropin, β-hCG) | m/w: <2 mIU/ml | |
w: Postmenopause: <10 mIU/ml | ||
HE4 (Humanes Epididymis Protein 4)
| 60–100 pmol/l | |
holoTranscobalamin (hTC)
| >50 pg/ml | |
Immunglobulin A (IgA)
| 70–400 mg/dl | |
Immunglobulin E (IgE gesamt)
| 25–100 kU/l | |
Immunglobulin G (IgG)
| 700–1600 mg/dl | |
Immunglobulin G, Subklassen | IgG1: 300–1000 mg/dl IgG2: 150–500 mg/dl IgG3: 20–110 mg/dl IgG4: 10–140 mg/dl | |
Immunglobulin M (IgM)
| 40–230 mg/dl | |
6–27 μIU/ml | Eiskühlung | |
Interleukin-6 (IL-6)
| <10 pg/ml | Neu-/Frühgeborene: <35 pg/ml |
Katecholamine (im Plasma) | Adrenalin: 50–100 pg/ml Noradrenalin: <300 pg/ml | EDTA-Plasma, Eiskühlung |
Knochenspezifische alkalische Phosphatase (BAP) | 4–21 ng/ml | |
Nicht nachweisbar | Vollblut nach Abnahme strikt auf 37 °C halten | |
Lutropin (LH, Luteinisierendes Hormon) | m: 1–7 IU/l w: prä- und postovulatorisch: 1–15 IU/l Ovulationspeak: 30–110 IU/l Postmenopause: 20–60 IU/l | |
50–440 nmol/l | ||
Myoglobin
| <62 ng/ml | |
Neuronenspezifische Enolase (NSE)
| <15 ng/ml | Referenzwerte für ECLIA Roche |
Östradiol (17β-Estradiol, E2) | m: 10–30 pg/ml w: Follikelphase: 30–120 pg/ml Lutealphase: 100–210 pg/ml Postmenopause: 10–35 pg/ml | |
Parathormon, intakt (PTH) | 15–65 pg/ml | EDTA-Plasma, Eiskühlung |
Parathormone-related Peptide (PTHrP)
| Nicht nachweisbar | Spezialröhrchen erforderlich, Eiskühlung |
Plazentare alkalische Phosphatase (PLAP) | <100 mU/l | Referenzwerte für ELISA Innogenetics |
10–40 mg/dl | ||
Procalcitonin (PCT) | <0,1 ng/ml | |
Pro Gastrin Releasing Peptide (proGRP) | <63 pg/ml | |
w: Follikelphase: 0,2–0,9 ng/ml Lutealphase: 3,0–30,0 ng/ml Postmenopause: 0,1–0,3 ng/ml | ||
Prolaktin (PRL) | m: <21 ng/ml w: <30 ng/ml | |
m: <40 Jahre <1,3 ng/ml 40–50 Jahre <2,0 ng/ml 50–60 Jahre <3,0 ng/ml 60–70 Jahre <4,0 ng/ml >70 Jahre <4,5 ng/ml | Referenzwerte für ECLIA Roche. Blutabnahme vor rektalen Untersuchungen | |
Renin, aktiv | Liegend: 5–45 μU/ml Stehend: 7–75 μU/ml | EDTA-Plasma, Eiskühlung |
Rheumafaktor
| <15 U/ml | |
S-100B
| <120 pg/ml | Referenzwerte für LIA Byk Sangtec |
Saures α1-Glykoprotein (Orosomucoid) | 50–120 mg/dl | |
Serumamyloid A (SAA)
| <6,5 mg/l | |
Sexualhormonbindendes Globulin (SHBG) | m: 20–50 mol/l w: 20–110 nmol/l | |
Somatomedin C (Sm C, Insulin-like Growth Factor I, IGF I) | Bei Erwachsenen: m: 155–380 ng/ml w: 170–360 ng/ml | |
<1,5 ng/ml | Referenzwerte für MEIA Abbott | |
m: 3,0–10,0 ng/ml w: 0,2–0,8 ng/ml | ||
Thyreotropin (TSH)
, basal | 0,27–4,2 μU/ml | |
Thyroxin
, frei (fT4) | 0,9–1,9 ng/dl | |
200–360 mg/dl | ||
Transferrin-Sättigung
| 15–45 % | |
Trijodthyronin
, frei (fT3) | 2,5–4,3 pg/ml | |
30–90 μg/dl | Probenmaterial muss unter Lichtschutz transportiert werden | |
Vitamin B12 (Cobalamin)
| 200–950 pg/ml | |
Vitamin D3 (25-OH-Vitamin D3)
| 20–100 ng/ml | Mangel: <5 ng/ml; Intoxikation: >150 ng/ml |
0,5–1,8 mg/dl | Probenmaterial muss unter Lichtschutz transportiert werden | |
Wachstumshormon (hGH), Somatotropin
| 1–5 ng/ml | Werte sind stark abhängig von Alter, körperlicher Belastung, Nahrungsaufnahme, Schlaf und Stress |
Analyt/Kenngröße | Konventionell | Faktor konventionell → SI | SI-Einheit |
---|---|---|---|
g/dl | 10 | g/l | |
Ammoniak
| μg/dl | 0,587 | μmol/l |
mg/dl | 17,1 | μmol/l | |
mg/dl | 0,282 | mmol/l | |
mg/dl | 0,026 | mmol/l | |
Cortisol
| μg/dl | 27,6 | nmol/l |
μg/dl | 0,1791 | μmol/l | |
Eiweiß
| g/dl | 10 | g/l |
mg/dl | 0,056 | mmol/l | |
mg/dl | 59,5 | μmol/l | |
mg/dl | 0,167 | mmol/l | |
Harnstoff-N
| mg/dl | 0,3561 | mmol/l |
5-HIES
| mg/24 h | 5,23 | μmol/d |
μg/l | 172,1 | pmol/l | |
mg/dl | 0,256 | mmol/l | |
Kalzium
| mg/dl | 0,25 | mmol/l |
mg/dl | 88,4 | μmol/l | |
μg/dl | 0,157 | μmol/l | |
mg/dl | 0,111 | mmol/l | |
mg/dl | 0,411 | mmol/l | |
mg/dl | 0,435 | mmol/l | |
Östradiol
| pg/ml | 3,67 | pmol/l |
Phosphat, anorganisch | mg/dl | 0,3229 | mmol/l |
ng/ml | 3,18 | nmol/l | |
ng/ml | 22,8 | μU/ml | |
Thyroxin
, freies (fT4) | ng/dl | 12,84 | pmol/l |
Trijodthyronin
, freies (fT3) | pg/ml | 1,534 | pmol/l |
ng/ml | 3,47 | nmol/l | |
mg/dl | 0,114 | μmol/l | |
mg/dl | 0,0114 | mmol/l | |
μg/dl | 0,1530 | μmol/l |